Céline is een stuk liever dan zijn taalgebruik

Dood op krediet: één lange zit aan woede, één stroom van haat en tragiek. Een verhaal, realistisch en rauw als maar kan, zonder pretenties. Maar zit er misschien toch een les achter deze roman? Misschien is Céline wel niet zo rauw als hij praat…

De hoofdpersoon Ferdinand verandert in deze roman van een energieke, hardwerkende jongen uiteindelijk in een luie, levensloze, verloren kerel. En volgens mij heeft Céline hier mee meer bedoeld dan alleen een goed verhaal…

Het zit ‘m ook niet mee
Ferdinand is nog een kind als hij leert dat mensen niet altijd het beste met je voor hebben. Elke keer als hij zich met goede bedoelingen inzet, wordt hij bedonderd en draait hij op voor de fouten van een ander. Je kan het zo gek niet bedenken, of Ferdinand is ervan beticht. Zijn behulpzaamheid, ijver, respect… wordt omgedraaid tot diefstal, criminaliteit, oplichting… Hoewel hij de beste bedoelingen heeft, zien zijn ouders hem hierdoor langzamerhand als een mislukking… En kom op: als je tien keer je best doet, en tien keer wordt bedonderd… ben je d’r wel klaar mee. Ferdinand klapt helemaal dicht; zonder motivatie, zonder doel. Hij doet niks meer voor iemand. En is dat niet logisch? Als je ouders je een mislukking blijven noemen, ben je ze toch niks meer verschuldigd?

Een mooie twist
Maar dan verandert het verhaal, en zien we pas echt wat Céline bedoelt. Oom Eduard komt in Ferdinands leven… En oom Eduard is nooit het vertrouwen verloren in Ferdinand. Eduard ziet de goedheid in hem, ondanks alles. Hij zorgt voor hem, onvoorwaardelijk. Dit verandert Ferdinands karakter compleet. Hij voelt zich plots opgelaten en schuldig, dat hij in feite lui en doelloos is, en de zorg en hulp voor niks krijgt. Door de liefde van zijn oom gaat hij reflecteren; door vertrouwen en de liefde die zijn oom hem geeft, gaat hij zich schuldig voelen dat hij niks doet.

Is dit niet wat liefde met mensen doet? Onvoorwaardelijk vertrouwen, zorg en toegenegenheid… Zorgt voor een gevoel van terug willen geven, van mensen iets verschuldigd zijn… Het haatachtige beeld van zijn ouders, en het vertrouwen van zijn oom, zijn cruciale tegenpolen uit  ‘Dood op krediet’.

Hebben we in een tekst van de Céline, de Nazi, de fascist, zojuist een betoging over de liefde en zorg gevonden? De wonderen zijn de wereld echt nog niet uit.