Frankfurt houdt ons fel en wakker

Over Harry G. Frankfurt – Waarheid

‘Waarheid’ is een mooi essay met een mooie boodschap: ogen open. Dit boekje is een korte, maar inhoudelijke tekst over waarheid. Maar het is vooral een wake-up call: luister niet naar dom gelul, hou je hoofd koel je bedenk waar je het voor doet: de waarheid zorgt voor stabiliteit en orde, ontwikkeling en groei. Harry G. Frankfurt weet precies te verwoorden wat wij lijken te vergeten in deze wereld.

Iemand moet het zeggen in deze tijden… Iemand moet ons blijven vertellen, dat de waarheid belangrijk is. Want iedereen verliest tegenwoordig langzaam maar zeker het nut en de reden om naar de waarheid te zoeken, erover te leren, en vervolgens te gebruiken… Het is namelijk veel makkelijker om een mening te vormen op basis van snelle kreten, korte video’s, gevatte, licht komische beledegingen op fora en samenvattingen van je AI-hulp. Noem het maar op, informatie is overal.

“Omdat iets op het internet staat, hoeft het daarom nog geen waarheid te zijn.”

Hoe meer informatie hoe beter, zou je zeggen toch? Nee, helaas niet. Hoe meer informatie beschikbaar is, hoe minder inhoudelijk het meestal is. Natuurlijk is het mooi dat je op een youtube-kanaal nu kan leren over filosofie en politiek… Maar de gemakkelijk beschikbare informatie wordt alleen maar oppervlakkiger, algemener en van nutteloze strekking. Zeker met de komst van AI wordt dit probleem belangrijk. Er staat zoveel op het internet. Maar omdat iets op het internet staat, hoeft het daarom nog geen waarheid te zijn.

Maar wat is waarheid precies? Frankfurt legt het ons uit:

“Er is duidelijk een nauw verband tussen het begrip waarheid en het begrip feitelijkheid. Voor elk feit is er een ware uitspraak die ernaar verwijst; en welke ware uitspraak verwijst naar een feit.” –p.65

En waarom is waarheid zo belangrijk?

“Als ik mijn vinger probeer te leggen op de vraag waarom de waarheid zo belangrijk voor ons is, dan schiet me al snel een gedachte te binnen die misschien ongelofelijk banaal lijkt maar die niettemin uiterst relevant is. Het is de gedachte dat de waarheid vaak een aanzienlijk praktisch nut bezit.” –p. 17

Waarheid is belangrijk omdat je er iets mee kan. Het is niet ingewikkelder dan het praktische nut. Op waarheid kan je bouwen, berekenen, ontwikkelen, leren en groeien. Waarheid is hardnekkig en vaak permanent, waar leugens, mythen en bullshit hier en daar opkomen en hier en daar weer afsterven. De waarheid is een stabiel fundament voor ontwikkeling. Dat is eigenlijk waar Frankfurt ons aan herinnert in dit essay. Prachtig geschreven, maar niet gemakkelijk.

Meta

Titel:                       Waarheid
Auteur:                   Harry G. Frankfurt
Gepubliceerd:      2006 (oorspronkelijk) 

Type:                      Essay
Aantal pagina’s:    98