Gerard Reve – Oud en eenzaam

De avonden wordt vaak gezien als hét boek over verveling. Niet één keer wordt het woord verveling  gebruikt, maar toch is het verveling ten top. Op die manier is ‘Oud en eenzaam’ de eenzaamheid ten top. Net als Reve dat was toen hij dit boek schreef, is hoofdpersoon Gerard in dit boek oud en eenzaam. Op een ironische manier die men van Reve gewoon is doorschijnt in dit hele verhaal die thematiek.

In de bergen van Frankrijk is Gerard bezig met de bouw van een Chateau, wanneer hij op een dag een mooie jongen tegenkomt op een scooter. Hij besluit hem te volgen naar een verlaten hoeve, om hem daar vervolgens gade te slaan.

Voortdurend blik Gerard terug op zijn leven. Meteen al in het begin leren we hem kennen als een man die ook liefde kent met vrouwen, in zijn relatie met Jane. Even later gaat we nog verder terug in de tijd, wanneer Gerard met zijn communistische ouders op vakantie gaat naar een meer. Daar krijgen we een goed beeld van de wortels van zijn mannenliefde, met iets wat Reve de ‘communistische pornografie’ noemt. Je leest voortdurend dat hij worstelt met zijn gedachten. Hij is immers alleen met zichzelf, en kan zich in niemand herkennen. Dat zorgt ervoor dat hij altijd met zijn geheim blijft rondlopen, en op die manier vereenzaamt, zelfs onder de mensen.

Dat vereenzamen vinden we duidelijk terug in de manier waarop Gerard handelt in dit verhaal. Voortdurend observeert hij namelijk situaties, en trekt hij voor zichzelf conclusies wat er aan de hand is. Hij neemt zelf eigenlijk maar weinig deel aan de acties in het verhaal, en ook in de flashbacks zien we weinig gebeuren. Hij is veel met zijn eigen gedachten bezig, en staat vaak ‘los’ van de personen die hij observeert.

Dit boek is doordrenkt met seksuele teksten, op een quasi-bijbelse manier beschreven. De koelte van zijn ironie en de hoog-formele taal die tegen de inhoud van sommige situaties ingaat, leest komisch en aanstekelijk. Dit boek is een typerend werk uit Reve’s oeuvre, waar vooral zijn mannenliefde en zijn persoonlijkheid voorop staat. Reve verlekkert zich voortdurend op mannenlichamen; iets wat je als heteroman wel moet kunnen slikken als je dit boek leest. Voor velen zal dit boek doorgaan voor ronduit goor.

Reve weet precies hoe hij je aan het lezen moet houden. Afwisselend lees je scherpe waarnemingen en leuke zinspelingen, die soms een filosofische wending nemen. Een goede representatie van het werk van Gerard Reve, welke met een koele ironie en seksuele geaardheid eenzaamheid blootlegt.